خودمدیریتی دیابت: همبسته‌های اجتماعی، جمعیت‌ شناختی و بیماری

چکیده مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی تفاوت خودمدیریتی دیابت بر حسب جنسیت، وضعیت تأهل، سطح تحصیلات، وضعیت اشتغال، میزان درآمد، وضعیت بیمه، شبکه زندگی بیمار، مدت دیابت، نوع درمان، شدت بیماری، مصرف سیگار و سن بود. روش: در این پژوهش طرح زمینه‌یابی مقطعی به‌کار رفت و روش اجرا فردی بود. تعداد 500 نفر (245 مرد و 255 زن) بیمار سرپائی مبتلا به دیابت نوع II در درمانگاههای بیمارستان شریعتی تهران به ‌شیوه نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. 259 نفر از آنان درمان داروئی و 241 نفر انسولین دریافت می‌کردند. داده‌ها با استفاده ‌از مقیاس خود مراقبتی دیابت و پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی جمع‌آوری و به‌ کمک آزمونt ، تحلیل واریانس و متعاقب آن آزمون تعقیبی شفه تحلیل ‌شدند. یافته‌ها: خود مدیریتی برحسب جنسیت، رفتار سیگار کشیدن، نوع درمان، وضعیت تأهل، وضعیت تحصیلات، وضعیت اشتغال، وضعیت بیمه، وضعیت شبکه زندگی، وضعیت درآمد و نیز بر حسب شدت بیماری به‌ طور معناداری متفاوت بود. در مقایسه‌های زوجی چندگانه نیز اغلب تفاوت‌ها معنادار بود. نتیجه‌گیری: رفتارهای خودمدیریتی دیابت بر حسب عوامل اجتماعی، عوامل جمعیت شناختی و ویژگی بیماری متفاوت است. این نتیجه برای متخصصان بالینی و درمانگاه‌های دیابت اهمیت کاربردی دارد. مبتنی بر این پژوهش و انجام پژوهش نیازسنجی ضروری است برنامه‌های تقویت رفتارهای خودمراقبتی و نیز برنامه‌های بهبود زیر ساخت‌های رفتار خودمدیریتی (بهبود وضع بیمه، اشتغال، درآمد، ...) نه‌ تنها به‌ منظور کاهش آسیب‌های همراه دیابت، بلکه مهم‌تر به‌ منظور ارتقاء سلامت کلی جامعه در اولویت قرار بگیرند.